Portre denilince karakalemle yapılan portreler gelir insanın aklına. Siyah ve beyaz ışık ve gölgenin uyumundan doğan essiz görsellik… Karakalem resim çiziminde kullanılacak olan malzeme çizerin kendi tercihine göre değişir. Fakat genel olarak dereceli kalemler kullanılır. Karakalemle resim yaparken dereceli kalemler kullanmak, istenilen ton değerlerini bulmada daha kontrollü bir çizim yapma şansı tanır. Karakalem, kurşun kalem olarak da adlandırılır Karakalem portre çizerken ton değerlerine göre doğru kalemi kullanmak gerekmektedir. Örneğin; bir portrede gölgenin maksimum değeri işlenirken, koyu dereceli bir kalemle yapmak, hem istenilen gölge değerini verir hem de istenilen tona düşük dereceli kalemle ulaşmaya çalışırken bastırmadan dolayı kâğıtta oluşabilecek yıpranmalarda önlenmiş olur. Dereceli kalemler iki guruba ayrılır. H gurubu ve b gurubu. En açık değer 9 h, en koyu değer ise 9 b’dir. Karakalemde hb, iki gurubun orta değer kalemidir. Karakalemle portre ya da karakalemle herhangi bir resim çizerken, genel olarak resme hb kalemle başlamak doğru bir seçim olarak görülür karakalemle çizim yaparken hb kalem seçimiyle başlamanın önemi, tonlamaya geçmeden hatalı olan bölgeleri kağıda zarar vermeden ve iz bırakmadan silebilmektir. Karakalemle resim yaparken kalem tercihinin dışında kağıt tercihi ide önemlidir. Karakalem resim için kağıt tercihi, ressamın kendi çizgi karakterine göre yapması doğru bir seçim olur. Karakalem resimler için hafif dokulu kağıtlar kullanmak, karakalem resim çizerken çizgi kontrolü sağlamada faydalı olur. Karakalem portre çiziminde insan başının ideal orantıları kanon adıyla ya da orantılar kuralı olarak da adlandırılır. Karakalem portre çizerken orantılar kuralını bilmek, portre çiziminde önemli bir yol göstericidir. Kanon, portrede insan başı veya vücudunun boyutlarını doğru bir şekilde bulma ve uygulama sistemidir. Hayali bir portre resmi çizerken oranları uygulamak, doğru sonuç verme açısından fayda sağladığı gibi karakalem portre teknik bilgileri olarak da görsel sanatlarda akademik ders olarak da işlenir. Karakalem portre sanatında canlı modelden çizim yapılırken simetrik oranlara ihtiyaç duyulmaya bilir, fakat imgelemden yapılan portre çizimlerinde bu kuralları bilmek, oluşabilecek hataları fark edebilmek açısından yardımcı bir rol üstlenir. Karakalem portre sanatında orantıları bilmek portre çizerken gerekli ölçüleri sıkça kullanmadan ötürü beyinde insan portresi hakkında oldukça zengin bilgiler oluşturur. Portrede uygulanan kanon ölçü değerleri yetişkinleri kapsar ve bu değerler çocuklar da farklıdır.
